Geschiedenis spoorwegen
in en om
Roosendaal

Niets uit deze website mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt, door middel van kopie, op digitale of welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van auteur en/of webmaster.

Badhuisstraat, Boulevard Antverpia en 'het spoor'

Ooit was de Badhuisstraat voor treinreizigers uit Antwerpen of Vlissingen de eerste kennismaking met Roosendaal. Elders in het land was dat natuurlijk ook het geval en hadden gemeentebesturen ingespeeld op de gedachte dat je met fraaie bebouwing langs de 'invalsspoorweg' de bezoeker kon uitnodigen een bezoek te brengen. In Roosendaal bleef dat louter voorbehouden aan particulier initiatief.

Kijkend vanaf de toren van de Sint Janskerk is links in de verte de Badhuisstraat te zien. Een trein is juist vertrokken en stoomt naar Antwerpen of Vlissingen. Iets verderop naar links staat de het hoge gebouw van de tabaks- en sigarenfabriek van Ernest Martin uit 1893. Later kwam deze fabriek in handen van de 'Gebroeders Van Wely' (bekend als 'KaVeeWee'). In 1927 vond voortzetting plaats als 'Karel van Wely's Sigarenfabrieken' (KaVeeWee) met twee fabrieken in Roosendaal, en elk één in Etten, Nispen en Wernhout.
Verderop is er een blokje van zeven woningen te zien en het fraaie kantoorgebouw uit 1895 met aan weerszijden een woonhuis van de Levensverzekeringsmaatschappij 'Antverpia'. Links daarvan staan nog enkele woningen, deel uitmakend van zeven woningen, aanbesteed op 22 juli 1906. De datering van de ingekleurde foto of ansichtkaart is dan ook 1907, collectie Marius Broos, Roosendaal.

1. De bebouwing aan de Badhuisstraat (1)

Gezicht vanaf de spoorweg op de panden aan de Badhuisstraat in 1924, toen de Molenbeek weer eens buiten de oevers trad en een groot deel van de laaggelegen stad onder water liep. Alleen de treinen naar en van Vlissingen en Antwerpen konden blijven rijden op het hoger gelegen 'spoor'. Gelukkig kon fotograaf Herman Vreugde in zijn jonge jaren 'mooie' en zeer interessante plaatjes maken.

Links staat het kantoor van de Levensverzekeringsmaatschappij 'Antverpia' uit 1895, geflankeerd door een huis aan elke zijde van dezelfde eigenaar (links slechts met een hoek zichtbaar). Vanaf het midden van de foto volgt een rijtje van zeven woningen uit 1896, waarvan het meest linkse een afwijkende bouwstijl heeft en de zes volgende zijn uitgevoerd met drie maal een puntgevel en drie maal een lage gevel aan de straatzijde. Dat was het kenmerk van meer huizen aan de Badhuisstraat. Verderop volgen de hoge gevels van de tabaksfabriek van Ernest Martin uit 1893, die in 1927 werd overgenomen door de Gebroeders Van Wely en als sigarenfabriek werd ingericht (en beter bekend was als 'KaVeeWee').

Het hoge pand van 'Antverpia' had een souterain, dat als woning diende voor de concierge en beheerder van het gebouw. In geval van hoog water in de Badhuisstraat kwam dat volledig onder water te staan. Het kantoor lag een stuk hoger en bleef in zo'n geval droog. De bovenverdieping met zolder was deels kantoor en woning.

Kort tegen de gevels staande, weliswaar met laarzen aan, maakte Herman Vreugde in 1924 een plaatje in zuidelijke richting. Uiterst links staat het gebouw met been hoge schoorsteen van de destijds aan de Hendrik Gerard Dirckxstraat (nu Laan van Brabant) gevestigde 'Roosendaalsche Was- en Strijkinrichting' van de weduwe F.N. Corthals. Iets rechts van het midden op de foto is het pand met erker te onderscheiden (zie ook vorige foto) en iets verderop staat dan het kantoor met het balkon op de verdieping van de Levensverzekeringsmaatschappij 'Antverpia' uit 1895.

'Te Roosendaal staan verschillende straten blank', aldus een bericht dat in 1924 in het tijdschrift 'Brabantsche Illustratie' stond met dit plaatje erbij. In de verte staat het gebouw van de 'Weduwe F.N. Corthals Roosendaalsche Wasch- en Strijkinrichting'. Dit bedrijf maakte aanvankelijk nog gebruik van het toen nog schone water uit de Molenbeek, maar kort na de eeuwwisseling raakte dat steeds meer vervuild, zodat het voortaan aangewezen was op de 'Waterleiding-Maatschappij'.

Een foto, gemaakt op 6 mei 1957, door een fotograaf van NS in Utrecht, laat nog een puntgave bebouwing aan de Badhuisstraat zien. De vijf witte balken geven de vijf bouwkavels van 'Antverpia' aan uit de jaren 1895 t/m 1906, van links naar rechts, respectievelijk uit 1907, 1907, 1902, 1895 en 1896. Het hoogste pand in het midden is het kantoorgebouw van 'Antverpia'.

Reclame-briefkaart van het fraaie kantoor van de Levensverzekeringsmaatschappij 'Antverpia', geflankeerd door aan elke zijde een huis van dezelfde eigenaar, circa 1920. Hoogstwaarschijnlijk werden bovenwoning en beide huizen ernaast bewoond door agenten of andere werknemers van de maatschappij. Enkele arbeiders van de 'Dienst van Weg en Werken' bij 'het spoor' nemen even de gelegenheid waar om ook op de foto te komen.

Reclame-briefkaart van het fraaie kantoor van de Levensverzekeringsmaatschappij 'Antverpia', geflankeerd door de huizen aan de noordzijde van Antverpia, circa 1910.

Het kantoor in Roosendaal was slechts een bijkantoor van de hoofdvestiging in Sint-Mariaburg (B). Naast dat in Roosendaal was er nog een bijkantoor in Roubaix (F). De foto links toont de gevel in feestelijke tooi, hoogstwaarschijnlijk ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van de Levensverzekeringsmaatschappij rond 1910.
De foto rechts geeft een beeld van de toenmalige Roosendaalse 'Antverpiastraat' vanaf de spoorwegovergang tussen de Markt en Kade in Roosendaal met de toepasselijke (Belgische) naam 'De Schuiven' . Ongeveer in het midden van de foto komt de hoge gevel van het pand goed in beeld. Van dit alles in deze straat staan anno 2024 alleen nog de zeven huizen in de achtergrond overeind. Zij maken deel uit van een veel groter aantal huizen dat destijds door 'Antverpia' voor haar personeel en andere liefhebbers is gebouwd. De foto dateert uit eind 1906.

Het team van de Levensverzekeringsmaatschappij 'Antverpia' in Roosendaal. In het midden zit Antoine Henri van den Weyngaert (1854-1925), directeur van het Nederlandse onderdeel van het in Sint-Mariaburg in Belgie gevestigde bedrijf. Links van hem zit de boekhouder Victor H. van den Zande (tevens bureauchef, 1874-1927) en rechts van hem Willem Hertoghs (als eerste man op het kantoor). Foto in 1913 bij gelegenheid van het 25-jarig bestaan van de Nederlandse vestiging van 'Antverpia. Op de achtergrond is de achterzijde van de Paterskerk te zien.

Advertentie in 'De Grondwet' van 4 september 1910. Dit was de toen driemaal per week in Roosendaal verschijnende courant. Bijna wekelijks liet 'Antverpia' grote advertenties in deze krant opnemen, zoals bovenstaande, waarin zij pochtte over het grote aantal levensverzekeringen dat zij in één week weer mocht afsluiten.

De kadastrale kaart uit circa 1903 geeft een goed beeld van de stand van zaken in de bebouwing aan de 'Badhuisstraat, toen nog 'Antverpiastraat' genoemd. De eerste drie bouwprojecten van 'Antverpia' zijn uitgevoerd (zie cijfers 1, 2 en 3 op kaartje hieronder).

Ten zuiden van het kantoor van de Levensverzekeringsmaatschappij 'Antverpia' (perceel 1430) was bijna alles nog drassig weiland. 'Antverpia' zat echter niet stil. Zo'n bedrijf is wettelijk gebonden aan geldreserves in de vorm van bijvoorbeeld onroerend goederen en de exploitatie ervan, teneinde de latere uitkeringen steeds veilig te kunnen stellen.

Rechts, aan 'De Geldelooze Weg' (later bekend als de Hendrik Gerard Dirckxstraat), staat het 'Missiehuis Sint-Joseph' van de 'Paters van Mill-Hill' uit 1890. Bijna linksonder, temidden van de weilanden, is het gebouw van de 'Weduwe F.N. Corthals Roosendaalsche Wasch- en Strijkinrichting' aangeduid. De plaats van dat bedrijf was ingegeven door het feit dat op die plek aan de Molenbeek het water nog niet was vervuild. Iets verderop in noordelijke richting was dat wel anders door de handelwijze van drie suikerfabrieken.

Enkele zwemliefhebbers poseren in de badinrichting uit 1887. De tweede van links is Emile Schul. De eerste van rechts is Piet van Benthem, en naast hem vervolgens Gerard van Sprang en August van Poll Suykerbuyk. Deze badinrichting of zwemplek lag tot de sluiting in 1906 pal ten westen van het kantoor, dat in 1895 werd gebouwd voor de Levensverzekeringsmaatschappij 'Antverpia' (zie kadastrale kaart hierboven, perceel 1421, en kaart hieronder). De foto dateert uit circa 1895.

De ontwikkeling van de bebouwing in de Badhuisstraat in beeld, 1887-1905. Goed is te zien dat de bebouwing vanuit het noorden bij de zwemplek in de Molenbeek (verderop bekend als Roosendaalsche Vliet) naar het zuiden oprukte. De zwemplek met schamele accommodatie en omliggende gronden was in augustus 1894 gekocht door Antoine Henri van den Weyngaert als directeur van de Levensverzekeringsmaatschappij 'Antverpia'. De zwemplek was slechts bereikbaar via een pad vanuit de (latere) Badhuisstraat. Op dat moment was die weg nog slechts een zand- en koolaspad naast de spoorweg.

De cijfers 1 t/m 9 verwijzen naar de aanbesteding van de gebouwen. Van de aanbesteding van drie panden, waarvan het middelste als kantoor zou gaan dienen, is alleen een uitslag in de krant van 7 oktober 1894 aangetroffen (cijfer 1 in tekening). De werklieden werden op 5 mei 1895 onthaald, omdat toen het hoogste punt van het nieuwe kantoor in aanbouw was bereikt en daarop de vlag kon worden geplant. De 'Mei' werd gevierd, zoals dat toen heette. Tot dan toe was het bedrijf in de stad in een huurpand gevestigd.

Links: Advertentie in 'De Grondwet' van 13 oktober 1894 voor de aanbesteding van drie huizen (aangeduid met cijfer 3 op de tekening hierboven).
Rechts: Advertentie in 'De Grondwet' van 20 juni 1895 voor de aanbesteding van een rijtje van zeven huizen ten noorden van het kantoor (aangeduid met cijfer 2 in voorgaande tekening).

Links: Bericht in 'De Grondwet' van 27 juni 1895 over de uitslag van de aanbesteding van het rijtje van zeven huizen (zie hierboven).
Rechts: Bericht in 'De Grondwet' van 28 juli 1895 over de verplaatsing van het kantoor in de Achterstraat (later Raadhuisstraat) naar de nieuwbouw in de Antverpiastraat (het middelste van de drie huizen, aangeduid met cijfer 1 op de tekening hierboven). Tot dan toe was het bedrijf in de stad in een huurpand gevestigd.

Aanvankelijk was de exploitatie van het zwembad in handen van 'Antverpia', maar directeur Van den Weyngaert was na enkele jaren niet erg tevreden over het beheer ervan. Hoe en wat er allemaal aan mankeerde, is echter niet overgeleverd. In elk geval liet Van den Weyngaert in 1905 in het kader van nieuwe beleggingen voor zijn 'Antverpia' een nieuw zwembad met woonhuis voor de beheerder bouwen bij de nieuwe brug over de Molenbeek, op de hoek van de Boulevard Antverpia en de Badhuisstraat.

Linksboven: Advertentie in 'De Grondwet' van 18 augustus 1904 voor de aanbesteding van een brug over de Watermolenbeek (aangeduid met cijfer 4 op de tekening hierboven).

Rechtsboven: Advertentie in 'De Grondwet' van 2 oktober 1904 voor de aanbesteding van een winkelhuis en koffiehuis, elk met een apart bovenhuis (aangeduid met cijfer 5 op de tekening hierboven, bij geel).

In 1905 liet A.H. van de Weyngaert een nieuw zwembadcomplex aanleggen, enkele honderden meters in zuidelijke richting, zodat het oude zwembad uit 1887 achter het kantoor van 'Antverpia' ongeveer achttien jaar dienst heeft gedaan.

Linksonder: Advertentie in 'De Grondwet' van 5 maart 1905 voor de aanbesteding van een bad- en zweminrichting met woon- en koffiehuis (aangeduid met cijfer 6 op de tekening hierboven).

Rechtsonder: Advertentie in 'De Grondwet' van 22 juni 1906 voor de aanbesteding van een rijtje van zeven huizen (aangeduid met cijfer 7 op de tekening hierboven).

Niet alle panden in de Antverpiastraat werden in het openbaar aanbesteed. Na zijn gebleken geschiktheid van de aannemer kreeg deze naar alle waarschijnlijkheid de bouw van vele nieuwe panden aan de Boulevard Antverpia steeds meer onderhands gegund.

2. Overstromingen na zware regenval

A.M. Bruglemans fotografeerde in 1905 vanaf de overweg tussen de Markt en de Kade in zuidelijke richting. Links zag hij het seinhuis A staan (voor de bediening van wissels en seinen aan de zuidzijde van het emplacement) en rechts in de verte lag de Badhuisstraat. Achter zijn rug lag de overweg, welke tot in 1887 naar Belgisch voorbeeld was uitgerust met 'schuifsluitbomen' in plaats van met 'wipsluitbomen'. Vandaar dat deze spoorwegovergang tot op de dag van vandaag nog steeds wordt aangeduid met de beeldende naam 'De Schuiven'.

Er zijn maar weinig ansichtkaarten op de markt gebracht, waarvan het beeld echt is gedateerd. Tijdens de watersnood in april 1903 stond de hele Badhuisstraat met omliggende landerijen onder water. Alleen het hoger gelegen (en toen nog) driesporige dijklichaam van de spoorwegtrajecten naar en van Vlissingen en Antwerpen bleef toen zowat 'droog'.

De plaats van de fotograaf op de ansichtkaart uit 1903 is goed te te herkennen. Hij maakte zijn opname vanuit één van de ramen aan de zuidzijde van het seinhuis en keek neer op de rijtuigen links in beeld (zie voorgaand beeld). Links is een soortgelijke locomotief als de twee op de foto hiervoor aan het rangeren, op beide plaatjes steeds met tender vóór (zoals dat toen heette). Hoogstwaarschijnlijk kwamen de machines van een trein uit Breda of Rotterdam af, of zal er één bestemd zijn voor een trein naar Vlissingen. In het eerste geval reden zij naar het locomotievendepot aan de noordzijde van het station Roosendaal voor het innemen van water en steenkolen. Ook is het mogelijk dat de locomotief de tijdelijk terzijde gestelde rijtuigen op de voorgrond komt ophalen voor het versterken van de zitplaatscapaciteit in de eerstvolgende reizigerstrein naar Vlissingen of Antwerpen.

Rechts van de Badhuisstraat staat in de verte ongeveer hetzelfde aantal gebouwen als op voorgaand beeld (zij het dat die daar wat minder goed zijn te zien). Rechts staat het nog steeds bestaande, maar verbouwde huis op nummer 3. Ook de stenen tuinmuur van de Paters Redemptoristen is er nog altijd. Vervolgens is er een aantal huizen met de latere nummers 4 tot en met 17 (even en oneven naast elkaar), waarna op nummer 18 het gebouw van de tabaks- en sigarenfabriek van Ernest Martin uit 1893 hoog oprijst. In 1927 werd dat 'Gebroeders Van Wely', beter bekend als 'KaVeeWee'. Vervolgens stond er nog eens een rijtje van een stuk of negen huizen (19 t/m 26). Verderop steekt een pand omhoog en dat was het kantoor van 'Antverpia' op nummer 27.

In de verte steekt een seinpaal omhoog. De meest linkse arm is het inrijsein vanuit Wouw. De beide andere armen zijn respectievelijk het uitrijsein naar Essen en dat naar Wouw. Wat verderop is vaag het pompgebouw te zien. Daar werd aanvankelijk met een door stoom aangedreven pomp het water uit de nog schone Molenbeek gehaald en via een ondergrondse ijzeren leiding langs en onder de Badhuisstraat naar het reservoirgebouw op het emplacement (enkele honderden meters achter de rug van de fotograaf) gepompt. Rond de eeuwwisseling was het water in de Molenbeek echter al zoveel vervuild, dat het water na de nieuwbouw van het station in de jaren 1904-1907 uit diepere aardlagen moest komen om nog te kunnen dienen als water voor de locomotieven.

Nogmaals een beeld van de Badhuisstraat, circa 1906. Inmiddels zijn helemaal achteraan de laatste huizen gebouwd. Ook het fraaie hoekpand op de achtergrond met de latere Boulevard Antverpia uit 1906 is te zien. Wel liggen er nog altijd slechts twee hoofdsporen, zodat de foto voor de ansichtkaart uiterlijk in 1907 moet zijn gemaakt.

Nog meer beelden over de watersnood in 1903. Gezicht vanaf één van de twee spoorwegbruggen over de Molenbeek in oostelijke richting met in het midden het gebouw van de 'Weduwe F.N. Corthals Roosendaalsche Wasch- en Strijkinrichting', 1903 (zie eerder geplaatste kadastrale kaart).

Gezicht vanaf een huis aan de Badhuisstraat (mogelijk het pand van 'Antverpia', zie bovenstaande kadastrale kaart) in oostelijke richting met in het midden het 'Missiehuis Sint-Joseph' van de Paters van Mill-Hill. Links staan de watertoren en rechts enkele wagens op het kopspoor in zuidelijke richting aan de oostzijde van de spoorweg, 1903(zie hiervoor geplaatste kadastrale kaart).

Gezicht vanaf een huis aan de noordzijde van de Badhuisstraat in zuid-oostelijke richting met rechts het 'Missiehuis Sint-Joseph' van de Paters van Mill-Hill, 1903 (zie hiervoor geplaatste kadastrale kaart).

Gezicht vanaf een huis aan de Hendrik Gerard Dirckxstraat in zuidelijke richting met links het 'Missiehuis Sint-Joseph' van de Paters van Mill-Hill, 1903 (zie hiervoor geplaatste kadastrale kaart).

3. 'Antwerpia' over de tong

Niet iedereen droeg de onderneming uit Sint-Mariaburg (nabij Antwerpen) een goed hart toe. Dat blijkt wel uit advertenties in 'De Grondwet', waarin directeur Anton Henri van de Weyngaert op niet mis te verstane manier reageerde op smadelijke aantijgingen.

Advertentie in 'De Grondwet' van 24 januari 1897.

Advertentie in 'De Grondwet' van 8 april 1897.

Advertentie in 'De Grondwet' van 14 november 1897. De onder de punten 1 en 2 genoemde onroerende goederen zijn in de tekening hierboven onder de cijfers 1 en 2 te vinden. Kennelijk was de eigendom van de huizen aan weerszijden van het hoofdkantoor aan anderen overgedragen, hoogstwaarschijnlijk aan personeelsleden. De drie aan de 'Boulevard' staande panden stonden in elk geval niet aan de 'Boulevard Antverpia', want die was er toen nog niet, maar aan de Boulevard 104, 106 en 108 elders in de stad en ook nog steeds aanwezig, hoewel wat vereenvoudigd.

Uiteraard bracht de directie van de Nederlandsche Levensverzekeringsmaatschappij 'Antverpia' in november 1898 per telegram een huldebetuiging aan prinses Wilhelmina bij de aanvaarding van het koningschap in Nederland. In hetzelfde bericht werd ook gewag gemaakt van de goede gang van zaken bij het bedrijf met als gevolg een diner voor al het personeel in de Zaal van Vergouwen (later bekend als het 'Gildenhuis'). Bericht in 'De Grondwet' van 11 november 1898. Niettemin gingen de beleggingen in onroerende goed gewoon verder, al moest dat allemaal nog worden gebouwd of aangelegd.

4. De bebouwing aan de Badhuisstraat (2)

Gezicht vanaf het nu nog steeds bestaande huis aan de Badhuisstraat 3 (rechts) in zuidelijke richting. Uiterst rechts staat een stukje van de muur rond de tuin van de Paters Redempotoristen. De kaart is te dateren op november 1946, want enkele weken eerder was de fabriek van de 'KaVeeWee' (ter hoogte van de vrachtauto) in vlammen opgegaan. Het hoge gebouw in de verte met de ranke schoorsteen is het vroegere kantoor van 'Antverpia'. Helemaal achteraan is nog het pand op de hoek van de Badhuisstraat 45 (later Boulevard Antverpia 2 en 2A) te herkennen.

De huizen op de foto uit april 1903 waren in 1960 nog vrijwel allemaal in ongeschonden staat aanwezig. Op de foto staan de panden met de huisnummers 4 t/m 17. Het hoge pand met de vooruitspringende gevel en ranke schoorsteen, bijna helemaal links op de achtergrond, was eertijds het kantoor van 'Antverpia' en dat stond er dus nog in 1961, maar moest later ook plaats maken voor de uitbreiding van 'Wenneker', als opvolger van de 'KaVeeWee' na het teloorgaan van de sigarenfabriek.

De huizen (nrs. 4 t/m 12) op de foto waren in 1961 nog vrijwel allemaal in ongeschonden aanwezig, maar moesten plaatsmaken voor de aanleg van de Markttunnel met aanpalende nieuwe bebouwing.

De huizen (nrs. 4 t/m 16) op de foto waren in 1961 nog vrijwel allemaal in ongeschonden aanwezig, maar moesten later plaatsmaken voor de aanleg van de Markttunnel met aanpalende nieuwe bebouwing. Alleen huisnummer 3 rechts) is anno 2024 nog aanwezig.

De huizen op de foto uit april 1903 waren in 1961 nog vrijwel allemaal in ongeschonden staat aanwezig. Op de foto staan de panden met de huisnummers 12 t/m 17. Op nummer 14 (3e van rechts en dichtgetimmerd) was de winkel van groenteboer (Adriaan en Pieta) Van Gaans gevestigd. Voorbij het pand Badhuisstraat 17 staat de sigarenfabriek van KaVeeWee. De panden 5 t/m 17 werden in 1961 gesloopt voor de aanleg van de Markttunnel en aanpalende bebouwing. Het (stukje) pand uiterst links met de ranke schoorsteen was eertijds het kantoorpand van 'Antverpia'. Dat stond er dus allemaal nog in 1961...!

De huizen (nrs. 5 t/m 17) op de foto waren in 1961 nog vrijwel allemaal in ongeschonden staat aanwezig. Links staat het naoorlogse pand van 'KaVeeWee' op nummer 18.

Het vooroorlogse pand van 'KaVeeWee' op nummer 18. Kennelijk genieten tal van werknemers even van de buitenlucht tijdens de middagpauze. Foto uit een tijdschrift, circa 1935.

Het pand van 'KaVeeWee' aan de Badhuisstraat 18 werd in de nacht van 16 op 17 oktober 1946 verwoest door een uitslaande brand, waarbij miljoenen sigaren verloren gingen. Het oude pand brandde helemaal uit en werd vervangen door een nieuwbouw en tevens een stuk uitgebreid aan de zuidzijde, waarvoor één van de zeven huisjes (dat met nummer 19) van het vroegere 'Antverpia' werd aangekocht en afgebroken.

Ter hoogte van de vrachtauto stond enkele weken eerder nog de fabriek van de 'KaVeeWee'. Het hoge gebouw even verderop met de ranke schoorsteen is het vroegere kantoor van 'Antverpia'. Helemaal achteraan is nog het pand op de hoek van de Badhuisstraat 45 (later Boulevard Antverpia 2 en 2A) te herkennen.

Het nieuwe complex van 'KaVeeWee' uit 1947 aan de Badhuisstraat is in 1958 vastgelegd door 'KLM Aerocarto'. Rechts staan de zes huizen in beeld met de nummers 12 t/m 17 en links die op de nummers 20 t/m 27. Het nummer 27 was het vroegere hoofdkantoor van 'Antverpia'. Het huisje op nummer 19 (zonder puntdak aan de straatzijde), dat deel uitmaakte van het rijtje van zeven woningen (nrs. 19 t/m 25) van het vroegere 'Antverpia' uit 1895, viel bij de nieuwbouw ten offer aan de snelle uitbreidingsdrift van 'KaVeeWee'. In latere jaren werd zowat de helft van de straat opgeofferd aan de expansiedrift van Karel van Wely en zijn nazaten. Het hoge gebouw uiterst links is het voormalige hoofdkantoor van 'Antverpia'.

Op 14 mei 1964 vond de officiele opening van de onderdoorgang ('tunnel' in de volksmond) van de burgemeester Freijterslaan onder 'het spoor' plaats. Dat gebeurde met een gezelschap 'hoogwaardigheidsbekleders' (wat een woord) in de koets, die tien jaar eerder ook was gebruikt bij de viering van '100 jaar spoorwegen' in Roosendaal. Dat gebeurde met het doorknippen van een lint dat over de volle wegbreedte was gespannen.

De nieuwbouw van de 'KaVeeWee' ging gepaard met een eerste uitbreiding in zuidelijke richting en vergde de sloop van het huis op Badhuisstraat 19. Gezicht vanaf de Nieuwe Markt op de Burgemeester Freijterslaan met de 'tunnel' onder 'het spoor', de 'KaVeeWee' (Badhuisstraat 18 en 19) en de huizen aan de Badhuisstraat 20 t/m 28 (van rechts naar links), waarbij 27 het vroegere hoofdkantoor van 'Antverpia' was, zie ook onderstaande schets. Rechts van de 'KaVeeWee' staat in de verte de 'Sint-Corneliuskerk' op de kop van de Wouwseweg en de Hulsdonksestraat. Ansichtkaart uit circa 1965, kort na het gereed komen van de 'tunnel'. Destijds was er nog nauwelijks verkeer op de weg, nu wordt je meteen ondersteboven gereden...!

De nieuwbouw van de 'KaVeeWee' ging gepaard met een eerste uitbreiding in zuidelijke richting en vergde de sloop van het huis op Badhuisstraat 19. Gezicht vanaf de Nieuwe Markt op de Burgemeester Freijterslaan met de 'tunnel' onder 'het spoor', de 'KaVeeWee' (Badhuisstraat 18 en 19) en de huizen aan de Badhuisstraat 20 t/m 28 (van rechts naar links), waarbij 27 (het hoge gebouw achter het Benelux-treinstel) het vroegere hoofdkantoor van 'Antverpia' was, zie ook onderstaande schets.
Rechts van de 'KaVeeWee' staat de 'Sint-Corneliuskerk' op de kop van de Wouwseweg en de Hulsdonksestraat. Ansichtkaart uit circa 1964, kort na het gereed komen van de 'tunnel'. Destijds was er nog nauwelijks verkeer op de weg, nu wordt je er onderste boven gereden...!

Nog een beeld van de 'tunnel' onder 'het spoor' met links een gedeelte van de 'KaVeeWee' en in de verte een klein gedeelte van de 'Sint-Corneliuskerk' en rechts een voor die tijd kolossaal flatgebouw, dat er heden ten dage nog steeds staat. Ansichtkaart uit circa 1964, kort na het gereed komen van de 'tunnel'. Destijds was er nog nauwelijks verkeer op de weg, nu wordt je hier ondersteboven gereden...!

Hetzelfde beeld als boven, alleen nu met 'AI ' ingekleurd. 'AI' staat voor Artificial Intelligence (Kunstmatige Intelligentie) en dat is een verzamelnaam voor machines, computers en software die taken kunnen doen, waar eerder menselijke intelligentie voor nodig was.

Het vorige beeld liet de situatie zien van oost naar west, maar ook de andere kant is in 1965 in beeld gebracht voor een ansichtkaart. Een 'hondekop'-treinstel (destijds dus 'hondekop', dat moet nu taalkundig 'hondenkop' zijn, maar is geschiedkundig niet de juiste benaming) is onderweg van Roosendaal naar Vlissingen en passeert de Badhuisstraat. Op de achtergrond rijst de watertoren op. Ansichtkaart uit circa 1964, kort na het gereed komen van de 'tunnel'.

Overzicht van huisnummers aan de Badhuisstraat. Het hoekpand tussen Badhuisstraat (nummer 45) en de Boulevard Antverpia kreeg later de nummers 2 en 2A in de laatstgenoemde straat. Daarnaast (links op tekening) lagen dan Boulevard Antverpia 4 en 6.

In lichtrose is de omvang van de latere 'KaVeeWee' (onder) en het flatgebouw aan de noordzijde van de Burgemeester Freijterslaan (boven) in de jaren zeventig in beeld gebracht. Daartussen lag de onder het 'spoor' doorgaande Burgemeester Freijterslaan. In deze tekening is de sloop van het huis op Badhuisstraat 19 nog niet voorgesteld.

Nogmaals het nieuwe complex van 'KaVeeWee' aan de Badhuisstraat, dat in 1958 is vastgelegd door 'KLM Aerocarto'. Links staan de huizen op de nummers 20 t/m 27. Het nummer 27 was het vroegere hoofdkantoor van 'Antverpia'.

Rechts staat het inmiddels sterk naar het westen en het zuiden expanderende fabriekscomplex van 'KaVeeWee'. De huizen en het kantoor van 'Antverpia' zijn inmiddels volledig weggevaagd. Alleen het huis rechts (nummer 31), dat behoorde tot de aanbesteding in 1901 door 'Antverpia' van een blok met drie woningen is nog overgebleven. Vervolgens staan er zeven huizen, waarvan de bouw in 1906 is aanbesteed.

Goed is te zien, dat er nog maar een deel van de huizen in oorspronkelijke toestand verkeert. Veelal zijn ramen en deuren volledig vervangen door andere en dat nog per pand verschillend, zodat er van de oorspronkelijke bouw nog maar weinig is overgebleven.

Opvallend zijn wel de dakconstructies met afwisselend een haaks en een parallel aan de weg liggende nok. De huizen op 37 en 38 wijken sowieso al flink af van de andere vijf. De foto dateert uit omstreeks 1970. Twee jaar later al sloot de Sint Corneliuskerk (links op de achtergrond, altijd al zonder toren) en in 1975 volgde de sloop van deze kerk, als eerste in heel Roosendaal.

Een blik vanuit het Sint-Joseph-Missiehuis in oostelijke richting laat een groot deel van het nieuwe LIGA-complex uit de jaren vijtig zien. Op de achtergrond staat nog de Sint-Corneliuskerk en daarvoor rijst het vroegere hoofdkantoor van 'Antverpia' op. Rechts van 'Antverpia' ligt de eentonige nieuwbouw van de 'KaVeeWee'. Inmiddels staat van dit alles niets meer overeind.

Een foto uit circa 1965 vanuit het vliegtuig van KLM Aerocarto laat behalve het hele LIGA-complex met fabriekshallen, silo en siertuin op de achtergrond nog een gedeelte van de Badhuisstraat zien. Rechts van de silo staan de huizen op de vorige foto. Uiterst rechts staat nog het 'Missiehuis Sint-Joseph' van de Paters van Mill-Hill, dat enkele jaren later het veld moest ruimen voor de opdringerige uitbreiding van Roosendaal. Uiteindelijk was dat in de jaren negentig ook het geval voor het hele LIGA-complex. Vergelijk deze foto ook eens met de vorige plaat. Rechts staat het Sint-Joseph- Missiehuis, van waaruit de vorige foto is gemaakt.

Het huidige beeld van de Badhuisstraat ter hoogte van de vroegere 'KaVeeWee', nu 'Wenneker'. Links rijdt treinstel NMBS 804 op 7 juli 2023 als trein 2569 (Antwerpen Centraal – Roosendaal) langs de Badhuisstraat. In de verte zijn de laatst overgebleven veertien huizen van het vroegere 'Antverpia' te ontwaren. Ongeveer op de plaats van de vroegere silo van LIGA staat de woontoren, links in beeld.

Vanwege het grote aantal geparkeerde auto's is het op de dag van vandaag onmogelijk om in de Badhuisstraat ook maar één huis goed op een foto vast te leggen, vandaar dat we onze toevlucht moeten nemen tot foto's van vroeger in particuliere verzamelingen.
Om enig inzicht te krijgen in de plek van onderstaande foto's is een deel van een vroegere foto van KLM Aerocarto uit circa 1965 gebruikt. Juist uiterst links is het hoekpand Badhuisstraat 45 (later Boulevard Antverpia 2-2A) te zien.

Het huis links is Badhuisstraat 44, zodat het pand op de hoek met de Boulevard Antverpia juist buiten beeld valt. De mensen op de foto staan voor het pand op nummer 43. Het eerstvolgende hoge pand in de verte is Badhuisstaat 30, zie vorig beeld. Rechts staan, zoals destijds gebruikelijk, rijkstelegraaf- en telefoonpalen langs 'het spoor', niet alleen voor eigen gebruik door de 'Nederlandsche Spoorwegen' , maar ook voor de PTT en haar klanten. Pas met de elektrificatie van de spoorwegen, moesten die vanwege inductie ondergronds worden gelegd.

Het pand Badhuisstraat 43 (zie vorige foto) in latere jaren, maar nog in de oorspronkelijke toestand van 1906. De foto is gemaakt op 14 december 1988.

Een eindje terug in de Badhuisstraat, op nummer 36, vierde de familie Cornelis de Bruijn-Willemse op 21 september 1929 haar gouden bruiloft. Het huis was uitbundig versierd en minstens alle kinderen waren aanwezig voor de fraaie groepsfoto op straat....!

Bericht in 'De Grondwet' van 21 september 1929.

Bericht in het 'Dagblad van Noord-Brabant' van 22 september 1929.

Een mooi gezicht op de Badhuisstraat is nog steeds een blik vanaf het viaduct in de huidige A 58. Een passerende Beneluxtrein, bestaande uit treinstel NS 1208 en treinstel NMBS 220902, is op 4 augustus 1964 als trein 321 onderweg van Amsterdam CS naar Brussel Zuid.

In de verte, pal voor de rechter toren van de 'Paterskerk', rijst het voormalige kantoorgebouw op van de vroegere Nederlandsche Levensverzekeringsmaatschappij "Antverpia" op. Iets rechts daarvan is al een deel van bebouwing aan de Badhuisstraat gesloopt om plaats te maken voor een flinke uitbreiding van de sigarenfabriek van 'KaVeeWee'. Niet veel later zou ook het kantoorgebouw van de voormalige 'Antverpia' ten offer vallen aan de uitbreidingsdriften van 'KaVeeWee'.

Nog geen tien jaar later sloot 'KaVeeWee' echter haar fabriek vanwege de algehele malaise in de sigarenindustrie en ging het hele complex over in handen van 'Wenneker'. Maar inmiddels heeft dit concern ook een groot deel van de toenmalige nieuwbouw al weer gesloopt.

Een kenmerkend gebouw van 'Antverpia' is het woonhuis op de hoek van de Badhuisstraat en de Boulevard Antverpia, op de foto ongeveer ter hoogte van de middelste paal van de bovenleiding achter de trein (zie ook verderop). Destijds waren alle panden vanaf deze hoek tot het fabrieksgebouw van Ernest Martin uit 1893 (later in handen van Karel van Wely, oftewel 'KaVeeWee') allemaal in handen van de Nederlandsche Levensverzekeringsmaatschappij "Antverpia".

Een mooi gezicht op de Badhuisstraat is nog steeds een blik vanaf het viaduct in de voormalige Rondweg (nu A 58). Een passerende Trans Europ Expres (trein TEE 82) van Amsterdam CS naar Paris Nord met locomotief NMBS 1505 maakt het plaatje compleet. Het markante pand op de hoek is goed te zien, evenals de Paterskerk in de verte, 15 mei 1982.

Gezicht op de huizen aan de Badhuisstraat vanaf 'het spoor', 11 augustus 1984. Een passerende 'Badehosezug' (trein 2528) van Koln Hbf naar Vlissingen met locomotief NS 1112 maakt het plaatje compleet. Het markante pand op de hoek is goed in beeld.

Gezicht op de huizen aan de Badhuisstraat vanaf de spoorweg, 11 augustus 1984. Een passerende Trans Europ Expres (trein TEE 82) van Amsterdam CS naar Paris Nord met locomotief NMBS 1502 maakt het plaatje compleet. Het markante pand op de hoek van de beide straten en het rijtje huizen in de Badhuisstraat is goed in beeld.

Een tweetal close-ups van het hoekpand met daarop de naam van de opdrachtgever voor de bouw van dit alles. Links, een gedeelte van een ansichtkaart uit 1908, en rechts een foto (bewerkt) van M.J. (Rini) Wijngaards uit 2001, collectie West-Brabants Archief.

5. De Boulevard Antverpia

Vanuit de lucht zijn de van 'Antverpia' overgebleven panden aan de Badhuisstraat 32 t/m 38, 39 t/m 45 (45 = later Boulevard Antverpia 2 en 2A) goed te zien, alsmede die aan de Boulevard Antverpia aan beide zijden van de weg. Ten zuiden van de weg staan panden, die later zijn ontstaan uit en op de plaats van het voormalige 'nieuwe zwembad' met dienstwoning uit 1906.

Gezicht vanaf het spoorwegterrein op de Boulevard Antverpia. Links staat de nieuwe bad- en zweminrichting met woon- en koffiehuis uit 1906 op het adres Boulevard Antverpia 1 en 3. Op de schutting (waarachter een theetuin lag) wordt volop reclame gemaakt met de slogan: 'Victrix Limonade-Siropen zijn de fijnste', waarna hoogstwaarschijnlijk de naam van de fabrikant volgt, in casu : B.L.G. Schoonheijt, drankenhandelaar in Roosendaal. Verderop links lag nog jarenlang weiland, dat in de winter onder water liep en een mooie ijsbaan voor de jeugd was. Pas na 1924 verrezen hier de eerste huizen.
Rechts is het fraaie hoekpand te zien, gebouwd in 1906. Verderop rechts staan de twee panden uit de aanbesteding op 7 november 1906 op het adres Boulevard Antverpia 4 en 6 (in gebruik genomen in 1907). Heel in de verte staan de twee grote winkelpanden met bovenwoning uit 1907 op de hoek met de Hulsdonksestraat. De foto is gemaakt in 1908, na de oplevering van dit alles. Pal tegenover de twee hoekpanden verrees in 1914 nog een complex van vier fraaie woningen, zodat het uitzicht op de molen aan de Wouwseweg kwam te vervallen.

De Boulevard Antverpia werd aangelegd op de denkbeeldige aslijn tussen het torentje op de hoofdingang van het 'Missiehuis Sint-Joseph' van de paters van Mill-Hill aan de Hendrik Gerard Dirckxstraat en de windmolen 'De Twee Gebroeders' aan de Wouwseweg. Rechts staan de panden op het adres Boulevard Antverpia 4 en 6. Het vrouwtje rechts staat bij het hoekpand aan de Badhuisstraat 45 (later Boulevard Antverpia 2 en 2A). Links is de schutting te zien bij het nieuwe badhuis en daarnaast staan de twee panden uit de aanbesteding op 7 november 1906 (zie ook vorige afbeelding). De foto is gemaakt in 1911 in opdracht van uitgeverij H.W. Kohlmann (1863-1940), bekend onder de naam 'HaWeKo' te Arnhem, als een uitgave van de 'Goedkope Winkel'.

Overigens was de hier voorgaande ansichtkaart destijds ook leverbaar met het vliegtuig van Constant (Pinneke) Busch, die op 29 juni 1912 met zijn tweedekker in Roosendaal geschiedenis schreef met een mislukte vlucht vanaf de weilanden van Boonen aan de Kade. Hij vloog zelfs helemaal niet over de Boulevard Antverpia, want hij was al neergestort voor hij er was.
Zie ook Albert Busch: 'De Vliegende Doodskist. De triomf en tragedie van Constant Busch'. De ansichtkaart toont zelfs duidelijk dat de mensen meer naar de fotograaf keken dan naar het vliegtuig...!

De panden op het adres Boulevard Antverpia 4 en 6, links gezien vanaf het westen en rechts vanaf het oosten, ter hoogte van het fraaie hoekpand Badhuisstraat 45 (later Boulevard Antverpia 2 en 2A)

Links staan vanaf het hoekpand (Badhuisstraat 45, Boulevard Antverpia 2 en 2A) achtereenvolgens de panden Boulevard Antverpia 4 en 6. Rechts ligt het badhuis uit 1905 aan de Boulevard Antverpia 1 en 3. In de verte (in het verlengde van de Boulevard Antverpia) is het torentje te ontwaren, dat oprijst boven de hoofdingang van het 'Missiehuis Sint-Joseph' van de paters van Mill-Hill aan de Hendrik Gerard Dirckxstraat. De verharding van de weg bestond uit koolas. Ansichtkaart uit circa 1915.

Gezicht op het zwembad met aanpalende gebouwen aan de Boulevard Antverpia 1 en 3. Linksachter rijst het blokje huizen op aan de Boulevard-Antverpia 10, 12, 14 en 16.

Het complex bestond uit een flink bassin (links op de prentbriefkaart) met drie afdelingen en dieptes van één, twee en drie meter, waarnaast een groot aantal kleedhokjes stonden (rechts). Het 'binnenbad' (met badkuipen) lag in het bijgebouw met plat dak links. Achter de klimop gaat het café schuil. Links buiten beeld lag de inlaat (met rooster) voor fris water uit de Molenbeek. De theetuin lag rechts achter de kleedhokjes, aan de kant van 'het spoor'. Voor dit bedrijf was wel een 'zetbaas' nodig en daarbij viel de keuze toen op Willem Hertoghs, die al op het kantoor van 'Antverpia' aan de Badhuisstraat werkte.

Uit: De Grondwet van 19 maart 1905. Duidelijk is in de tekening de grootte en de uitvoering van het complex te zien. De beschrijving behoeft geen aanvulling.

6. Willem Hertoghs en Tjerk Ploeger

Op zekere dag moest Willem bij zijn baas komen en die zei hem: "Awel, zwartkop, ik heb gehoord dat gij een meske hebt en dat ge gère zou willen trouwen." Dat klopte natuurlijk en toen kwam zijn voorstel op tafel. Willem zou overdag gewoon op kantoor zijn, maar in de avonduren en op zondag zou hij zijn vrouw helpen met de exploitatie van het zwembad en het café. Bovendien kregen zij het huis bij het nieuwe zwembad tot hun beschikking. Hun loon was lang niet gek: 55 gulden in de maand voor het kantoorwerk en 25 gulden als zetbaas in de bad- en zweminrichting. Maar Willem moest dan wel zelf voor eigen personeel zorgen. 'Vuur en licht' waren echter gratis.

Ondanks het feit dat het voorstel zeer onverwacht kwam, besloot het jonge stel hierop in te gaan. Op 5 januari 1906 schreef Willem een sollicitatiebrief en de dag daarop ('Drie Koningen') volgde het akkoord van de directeur. De bruiloft werd nog in grote haast op 29 januari 1906 vastgesteld en drie dagen later vond de opening van het badhuis plaats.

Gezicht op het zwembad met aanpalende gebouwen aan de Boulevard Antverpia 1 en 3. Linksachter rijst het blokje huizen op aan de Boulevard-Antverpia 10, 12, 14 en 16. (Deze foto vormde ook de ondergrond voor de ansichtkaart, zoals die hierboven is opgenomen.) De foto is omstreeks 1910 gemaakt.

Gezicht op de 'lommerrijken en prachtigen thee- en speeltuin', zoals dat op de onderstaande advertentie in 'De Grondwet' van 9 juni 1909 ook werd aangeduid. Op zondag 12 juni 1908 had de Koninklijke Harmonie 'Vlijt en Volharding' hier een 'Volksconcert' gegeven. Maar meer dan eens kwam er ook een muziekgezelschap uit Sint-Mariaburg naar Roosendaal. De plaats, waarop de foto is gemaakt, is gemakkelijk te herkennen op de voorgaande foto. Rechts is juist, temidden van de weilanden, een klein stukje van het gebouw te zien van de 'Weduwe F.N. Corthals Roosendaalsche Wasch- en Strijkinrichting'. De foto is omstreeks 1910 gemaakt.

Toch bleek dit geen gelukkige keuze te zijn. Tjerk Ploeger, die vroeger de zetbaas was bij het oude zwembad aan de Badhuisstraat, voelde zich te kort gedaan na de aanstelling van een 'kantoorbediende' van 'Antverpia' met zijn vrouw als 'zetbaas' of 'badmeester' voor het nieuwe zwembad. Ploeger begon met anderen in zijn kringetje samen te spannen tegen Willem Hertoghs en zijn vrouw. Daar was laatstgenoemde niet tegen opgewassen, zeker al niet toen zij werd bestolen, zonder dat zij dat overtuigend kon bewijzen. Tenslotte gaf het echtpaar er in 1908 de voorkeur aan om de exploitatie aan een ander over te laten, waarna het echtpaar Hertoghs-Kommers eerst naar de Badhuisstraat 36 verhuisde, vervolgens Boulevard Antverpia 43, later de bovenwoning in het hoekpand aan Hulsdonksestraat 71 en in 1914 naar het fraaie pand op Hulsdonksestraat 62.

Links en rechts: Advertentie in 'De Grondwet' van 22 maart 1907 en 25 juli 1909. Links: Willem Hertoghs en zijn gezin verhuisden in maart 1908 naar een huis in de Badhuisstraat, vandaar dat het zwembad twee dagen lang gesloten was. Rechts: Tjerk Ploeger, van friese afkomst, werd toen de nieuwe en actieve exploitant en dat zou hij blijven tot in 1915.

Het ontbrak Tjerk Ploeger bepaald niet aan initiatieven om publiek naar zijn zwembad te halen. Talloze advertenties in de krant zijn daar een getuige van. Advertenties in 'De Grondwet'. Links, van boven naar beneden: 31 januari 1908, 6 juni 1909 en 11 augustus 1911. Rechts, van boven naar beneden: 17 juni 1908 en 12 juli 1908 (tweemaal).
Helaas bleek het badhuis toch niet voldoende rendabel voor Tjerk Ploeger, zodat hij eind augustus 1915 naar Kalmthout verhuisde.

Na Tjerk Ploeger volgde nog een exploitant, maar ook die kon het steeds slechter wordende tij in en na de Eerste Wereldoorlog niet keren, zodat de hele zaak in 1919 werd gesloten. Slechts de woning in het gebouw bleef nog in de verhuur.

Willem Hertoghs had overigens nog altijd zijn functie op kantoor, maar woonde toen al aan de Hulsdonksestraat. Het bad bleef liggen, totdat rond 1935 de Molenbeek volledig werd gekanaliseerd en dit alles ophield te bestaan. (Ontleend aan de memoires van zijn zoon Wil Hertoghs, * 10 oktober 1916 te Roosendaal, + 9 oktober 2009 te Rijswijk, later bewerkt en uitgebracht in boekvorm in 2014 onder de titel 'Mijn jeugdherinneringen' door diens zoon Wil Hertoghs.)

7. Het einde van 'Antverpia' en haar directeur

In vergelijking met wat er Sint-Mariaburg door directeur Van den Weyngaert tot stand werd gebracht voor de plaatselijke bevolking, was dat in Roosendaal eigenlijk nog maar een peulenschil.

Deze fraaie tekening vanuit 'vogelvlucht' geeft een uitstekend beeld van het (nog altijd bestaande) hoofdkantoor van de vroegere Levensverzekeringsmaatschappij 'Antverpia' (rechts, weliswaar met een andere bestemming) aan de huidige Sint Antoniuslei en van de destijds in de buurt gelegen gebouwen in Sint-Mariaburg. In het verte links staat het ontspanningsgebouw met zwembaden ('Zwemdok'), niet alleen voor het personeel van het bedrijf, maar ook voor alle inwoners van Sint-Mariaburg en Brasschaat, en zelfs uit de verre omtrek. Rechts daarvan is het remisegebouw voor de tram met paardenstalling en werkplaats te zien. Links staat de fraaie villa, annex 'kasteeltje', voor directeur Antoine Henri Van den Weyngaert. Van de directeursvilla en het hele 'Zwemdok'-complex staat heden ten dage niets meer overeind. Het kantoorgebouw is echter met een andere bestemming behouden gebleven. Het witte pand op de hoek van de Boskapellei (nr. 92) en de Zwemdoklei staat er heden ten dage ook nog steeds in ongeveer dezelfde staat.

Een onderzoek in de Roosendaalse krant 'De Grondwet' uit de jaren twintig leert dat het met 'Antverpia' na de Eerste Wereldoorlog snel bergafwaarts ging. Dat kwam vooral omdat Antoine Henri Van den Weyngaert als directeur wegens onkunde en onwetendheid over de na de oorlog flink gewijzigde omstandigheden op de internationale geldmarkt hierop onvoldoende wist in te spelen.

Zoals gebruikelijk werden geldzaken destijds nauwelijks of niet in de krant gepubliceerd, maar oplettende lezers hadden wel wat door, toen klanten met een levensverzekering nog tijdig bij andere (Nederlandse) levensverzekeringsmaatschappijen werden ondergebracht.

En voor wie niet ophield met roddelen in de pers of op straat dreigde een gerechtelijke vordering, ondertekend door de algemeen directeur Van den Weyngaert en zijn boekhouder (later directeur voor Holland) in Nederland. Advertentie in'De Grondwet' van 8 november 1924. Veel zal dit niet meer hebben betekend, want al op 1 december 1924 werd 'Antverpia' in Nederland onder curatele gesteld van het toezicht op het Verzekeringswezen.

Een onderzoek in de Roosendaalse krant 'De Grondwet' uit de jaren twintig leert dat het met 'Antverpia' na de Eerste Wereldoorlog snel bergafwaarts ging. Dat kwam vooral omdat Van den Weyngaert als directeur wegens onkunde en onwetendheid over de na de oorlog flink gewijzigde omstandigheden op de internationale geldmarkt hierop onvoldoende wist in te spelen. A.H. van den Weyngaert trachtte het varkentje op het laatste moment nog wel te wassen, maar in Nederland pakte dat niet bij het toenmalige toezicht op het levensverzekeringsbedrijf. Aan het eind van 1924 begonnen zich rond ‘Antverpia’ in Roosendaal donkere wolken samen te pakken.

In januari 1925 klapte de zaak en bij het faillissement kwam het personeel allemaal op straat te staan. Misschien mocht A.H. van den Weyngaert zich gelukkig prijzen dat zijn leven op 21 oktober 1925 eindigde...! Wat de Roosendaalse 'De Grondwet' op 6 september 1926 over hem schreef was bepaald niet vleiend, zie kop (linksboven) te noemen. Hij werd in de vaak zeer behoudende krant eigenlijk al in de kop van een paginagroot artikel verantwoordelijk gesteld. Zijn bidprentje mocht er overigens wel zijn: 'Over de doden niets dan goeds...! Dat op 22 oktober 1925 directeur A.H. van den Weyngaert plotseling overleed, zal wel een oorzaak hebben, maar dat stond uit 'piëteit' niet in de krant vermeld.

Overigens mocht het briefhoofd van A.H. van den Weyngaert er zijn. Wie kon immers zeggen dat hij een eigen laad- en losplaats bij Sint-Mariaburg had, gelegen aan de spoorlijn Antwerpen - Roosendaal. Dat zijspoor maakte deel uit van zijn eigen tramwegbedrijf, dat het station Ekeren vanaf 1905 via Sint Mariaburg met Brasschaat verbond (zie het item - 'Van Ekeren naar 'Tante Mie' - in de rubriek 'Over de grens' op deze website). Lang heeft dat bedrijfje niet bestaan, want kort na de inval van de Duitsers in juli 1914 werden rails, dwarsliggers en locomotieven door de Belgische Staat in beslag genomen om tenslotte dienst te doen achter het front aan de IJzer voor het militaire vervoer door het Belgisch Leger.

8. Boulevard Antverpia en Hulsdonksestraat

Links staan vanaf het hoekpand (Badhuisstraat 45) in de verte achtereenvolgens de panden Boulevard Antverpia 4 en 6 (uit 1907) en het blokje met de nummers 10, 12, 14 en 16 (uit 1910). Rechts is het complex met het badhuis uit 1905 te zien en de helemaal in de verte is het torentje te ontwaren boven de hoofdingang van het 'Missiehuis Sint-Joseph' van de paters van Mill-Hill aan de Hendrik Gerard Dirckxstraat. Ansichtkaart uit circa 1915.

De Boulevard Antverpia was in die dagen nog niet bestraat. De brug bestond uit zware houten balken, waartussen je het water in de meanderende beek zag stromen. Aan weerszijden was er een ijzeren leuning, waarop menige arbeider uit de buurt van tijd tot tijd een praatje kwam maken. De beek had toen nog zuiver water. Vooral in de meanders lagen diepe plaatsen, waarin een volwassene zelfs gemakkelijk kon verdinken.

In de Boulevard Antverpia verrezen op initiatief van 'Antverpia' aan de noordzijde van de straat vier blokken met vier woningen. Dat waren de nummers 10, 12, 14 en 16 (uit 1910), de nummers 22, 24, 26 en 28 (uit 1911), de nummers 34, 36, 38 en 40 (uit 1912) en de nummers 42, 44, 46 en 48 (uit 1914). Het laatst genoemde blok werd enkele jaren terug aangetast door flinke uitbreidingen op de verdieping.
Op deze ansichtkaart staan (rechts) de panden met de nummers 36 t/m 48 uit de jaren 1911 en 1913. Aan het einde van de straat staan de twee panden op de hoeken met de Hulsdonksestraat (nummers 69 en 71) uit 1906. Pal ertegenover, in het verlengde van de Boulevard Antverpia, verrees in 1914 het complex van vier woningen aan de Hulsdonksestraat 56, 58, 60 en 62.

Fotograaf D. van de Broek (* 31 mei 1925 te Rotterdam, + 12 augustus 2010 te Roosendaal) legde rond 1955 de fraaie panden aan Hulsdonksestraat 62, 60, 58 en 56 (van links naar rechts) met auto's voor de deur voor het nageslacht vast.

Fotograaf Marius Broos legde op 4 augustus 2020 de panden aan Hulsdonksestraat 62, 60, 58 en 56 (van links naar rechts) opnieuw voor het nageslacht vast. De destijds zeer in de weg staande lantaarnpaal is inmiddels verdwenen...!
Het huis uiterst links werd destijds bewoond door W.H. Hertoghs met vrouw en twee kinderen. Duidelijk is te zien dat de naar achter springende rooilijn niet is aangehouden bij het naastgelegen huis.

Gezicht in de Hulsdonksestraat, links de panden met de nummers 62, 60, 58 en 56 (van links naar rechts) en rechts de twee panden met de nummers 69 en 71 (van links naar rechts).

Gezicht op het pand Hulsdonksestraat 69, links op 13 maart 1991 en rechts in 2022. Links ligt de Hulsdonksestraat en rechts de Boulevard Antverpia. Het pand Hulsdonksestraat 71 ligt op de andere hoek (rechts buiten beeld), maar is niet meer in originele staat.

Geschiedenis spoorwegen in en om Roosendaal